User Interface & User Experience
20. yy.’dan 21. yy’a geçişte ve de sonrasında medya hayatımızda çok fazla yer tutmaya başladı. Teknolojinin de gelişmesiyle birlikte sanal dünya kavramı ortaya çıktı. Şu anda günlük hayatımızı devam ettirirken, alışveriş yapmak, yemek yemek için telefonlarımızda veya bilgisayarlarımızda bulunan uygulamaları kullanıyoruz. Çoğu zaman da düşüncelerimizi, duygularımızı ve hatıralarımızı bir bütün şeklinde sosyal medya olarak adlandırılan farklı platformlarda paylaşıyoruz. Bu kapsamda bütün teknoloji şirketleri, uygulamaları ve web-siteleri için UI(User Interface) ve UX(User Experience) denilen 2 kavramı, müşteri memnuniyetini arttıracak şekilde daha performanslı dizayn etmeye başladılar. Peki nedir bu “User Interface” ve “User Experience” kavramları?
Herkese tekrardan merhaba. Bu yazımda “User Interface” ve “User Experience” kavramlarını ve UI-UX ifadelerinin, insanların mobil cihazlar ve bilgisayarlarla etkileşiminde nasıl bir yer tuttuğunu anlatmaya çalışacağım.
UI (User Interface) Dizayn Nedir?
Öncelikle User Interface Türkçe ifadeyle Kullanıcı Arayüzü anlamına gelir. Bir başka deyişle kullanıcının bir site ya da mobil uygulamada gezinirken o ürünün görsel olarak nasıl tasarlandığıdır. Uygulamadaki her bir sayfanın, butonun, kategorilerin, resimlerin ve bütün elementlerin nasıl sunulduğu birer UI örneğidir. User Interface Design ise o görsel bütünlüğün dizayn edilme ve hazırlanma sürecinin adıdır.
UX (User Experience) Development Nedir?
Türkçe olarak User Experience, kullanıcı deneyimi anlamına gelir. User Experience Development ise kullanıcının uygulamayla etkileşimi sırasında memnuniyetini arttırarak, mümkün olduğu kadar uygulama içerisinde vakit geçirmesini sağlamak için yapılan geliştirme sürecinin bütünüdür. İyi bir User Experience geliştirme sürecinde, kullanıcıların uygulamada aldıkları hizmet ile daha rahat etkileşime geçebilmeleri hedeflenir.
Genel bir bakışla; UI görsel ve somuttur. Sayfanın veya ürünün kullanıcıya nasıl görüneceği ile ilgilenir. UX ise bu görüntünün kullanıcının deneyimini nasıl etkileyeceğini ve bu etkileşimin kurgusu ile alakalıdır.
UI/UX Dizayn İçin Temel İlkeler
Başarılı ve sağlıklı UI/UX geliştirme süreci için 5 temel prensip vardır:
- Information Architecture
- Interaction Design
- Usability
- Wireframing
- Visual Design
Information Architecture
Information Architecture, Türkçe olarak Bilgi Mimarisi; paylaşılan bilgi ortamlarının yapısal tasarımını, kullanılabilirlik ve bulunabilirliğini destekleyen şekillendirme yöntemidir. Bu kapsamda eksik bilgi ve bilgi nitelikleri kontrol edilir. Asıl amaç; kullanıcıların hangi tarayıcı ya da cihaz üzerinden uygulama ya da siteye giriş yaparlarsa yapsınlar, aradıklarını kolayca bulmalarını sağlamaktır.
Interaction Design
Interaction Design’ı Türkçe’ye kullanıcıların uygulama içerisindeki etkileşimini kontrol ve dizayn etme olarak çevirebiliriz. UX, Interaction Design kapsamında geliştirilirken, genel anlamda durumların nasıl olduğundan daha çok nasıl olabileceği üzerinde çalışılır ve yoğun olarak uygulamayı kullanan insanların ihtiyaç ve isteklerini tatmin etmeye odaklanılır. Bu etkileşim aslında uygulamadaki renk uyumu, yazı tipi ve boyutu, resimler, boşluklar ve tüm elementler ile kullanıcıların nasıl etkileşimde bulunduğunu kontrol eder.
Usability
Usability yani Kullanılabilirlik, uygulamanın veya sitenin kullanıcı dostu olması prensibidir. Açık bir şekilde ifade etmek gerekirse, uygulamanın kullanıcı tarafından ne kadar kolay ve rahat kullanılabildiğidir. Bu ilke ile kullanıcının daha az vakitte istediği işlemi yerine getirebilmesi hedeflenir.
- Etkililik (Effectivity): Kullanıcıların hedeflerinin tam ve eksiksiz gerçekleştirilmesi ve tamamlanmasıyla sağlanır. Kullanıcıların işleri ne kadar başarabildikleridir ve yüzde ile ölçülebilir.
- Verimlilik (Efficiency): Hedeflerin gerçekleştirilmesi esnasında harcanan fiziksel ve zihinsel enerjinin çıktıların tam, doğru ve eksiksiz olmasıyla orantısıdır. Örneğin: az kaynakla üretilip aynı hedefleri gerçekleştirebilen yazılımlar daha başarılıdır.
- Kullanıcı Tatmini (Satisfaction): Bir yazılımın kullanıcı tarafından kabul edilebilirliğidir. Kullanıcıların yazılımı kullanırken hissettikleri farklı yöntemlerle ölçülebilir.
Wireframing
Wireframe’i aslında Şema Tasarımı olarak düşünebiliriz. Wireframe, bir projenin kurgusu, uygulamanın planlanan özellikleri hakkında müşteriye ve geliştirici ekibe fikir edinme imkanı sunan ve ayrıca tasarım ekibinin ise bilgi hiyerarşisini tanımlamalarını ve planlamalarını sağlayan bir ön hazırlık uygulamasıdır.
Visual Design
Visual Design’ı aslında Türkçe’de Görsel Dizayn olarak düşünebiliriz. Bir uygulama ya da web-sitesinin Visual Design’ı o şirketin markasını ve amacını tanımlar. Visual Design kapsamında uygulamadaki resimlerin, yazıların, sesli kısımların ve bütün elementlerin tasarımı önemli olduğu kadar kullanıcının o tasarım ile nasıl etkileşimde bulunduğu da önemlidir.
Şimdiye kadar User Interface Design ve User Experience Development kavramlarından bahsettim. Son olarak bir de bu ifadelerin gerçek hayat uygulamalarındaki önemine değinmek istiyorum.
User Interface Dizayn ve User Experience’ın Önemi
Herhangi bir şirkette en temel amaç, sahip olunan müşteri kitlesini tutabilmek, yeni müşteriler kazanabilmek ve satışların büyümesiyle şirketin gelişmesini arttırabilmektir. Bu da ancak müşteri memnuniyetinin sağlanabilmesi ile mümkün olur. Bu kapsamda müşterilerin kullandığı uygulama ve web sitesi için UI/UX geliştirme süreçlerinin bütünü çok önemli bir paya sahip.
Hatta günümüzde marka değerini arttıran firmaları düşünelim. En önemli sıçramayı sahip oldukları uygulamalardaki UI/UX ilişkisini daha başarılı geliştirerek sağlamışlardır. Forrester Research ‘a göre — araştırma ve danışmanlık şirketi — rakiplerinden daha iyi tasarlanmış bir User Interface ve User Experience’e sahip bir firma marka değeri ve satışlarını rakibine oranla %200 ve üzerinde arttırabilir.
Online ticaret ve pazarlama/reklamcılığın artarak devam ettiği günümüzde User Interface ve User Experience ifadeleri her geçen gün önemini daha da arttırmaktadır. Kimi şirketler kötü planlamalarla iflas ederken kimileri de başarılı uygulamalarla marka değerlerini arttırıyor. Medyanın hayatımızın her alanına nüfuz etmiş durumda olması ile birlikte, UI/UX dizayn ve geliştirme sadece bugünün değil yarının da en önemli objeleri olmaya devam edecek gibi görünüyor.
